“Con trai đỗ ĐH top đầu, bố mẹ làm 90 mâm cỗ mời cả làng nhưng không một ai đến: Nghe câu nói của trưởng thôn mới x//ấu h//ổ tột cùng…
Ở một vùng quê yên bình miền Bắc, nơi con người sống chan hòa, trọng tình cảm và những buổi ăn mừng thi cử vẫn còn là niềm tự hào của cả dòng họ, gia đình anh Tâm – chị Hiền sống giản dị cùng cậu con trai duy nhất: Khang Hưng.
Hưng từ nhỏ đã nổi tiếng học giỏi. Từ cấp 1 đến cấp 3, bảng thành tích của cậu luôn dày đặc giấy khen, giải thưởng huyện – tỉnh. Gia đình dù không khá giả, nhưng anh Tâm luôn cố gắng làm phụ hồ, còn chị Hiền thì bán bún ở chợ để lo cho con ăn học đến nơi đến chốn. Niềm hy vọng lớn nhất của hai vợ chồng là một ngày con trai thi đỗ đại học danh giá.
Ngày biết điểm thi đại học, cả làng rúng động: Hưng đạt gần như tuyệt đối, trở thành thí sinh có điểm cao nhất huyện, và nhận giấy báo trúng tuyển từ Đại học Quốc gia Hà Nội. Anh Tâm – vốn là người ít nói – hôm đó đã nghẹn ngào rơi nước mắt khi khoe với xóm làng: “Con nhà tôi… đỗ thật rồi.”
Quá vui mừng và tự hào, vợ chồng anh quyết định tổ chức ăn mừng, như cách những gia đình quê thường làm: mở đại tiệc. Họ vay mượn tiền, thuê tới ba đầu bếp lành nghề trong vùng, dựng rạp lớn ngoài sân, chuẩn bị tới 90 mâm cỗ, dự kiến đãi cả làng, bạn học, họ hàng nội – ngoại.
Suốt hai ngày trước buổi tiệc, anh Tâm chạy xe máy liên tục để phát thiệp mời tận tay từng nhà. Chị Hiền thức trắng đêm nấu chè, rửa bát, sắp xếp bàn ghế. Hưng thì chuẩn bị bài phát biểu cảm ơn, không quên ghi chú từng người cần cúi đầu tri ân.
Đến ngày tổ chức, từ sớm tinh mơ, ba người đã dậy sắp xếp mọi thứ đâu vào đó. Bàn được trải khăn mới, nước chè, trầu cau đặt ngay ngắn. Một cuốn sổ to được chị Hiền chuẩn bị để ghi lại danh sách khách mừng và số tiền mừng. Mỗi người trong nhà được phân công rõ ràng.
Nhưng rồi… thời gian trôi qua.
7 giờ… không ai đến.
8 giờ… chỉ có vài đứa trẻ hàng xóm tò mò ngó qua rồi chạy đi.
9 giờ… các mâm cỗ bắt đầu nguội lạnh.
Anh Tâm ngồi chết lặng bên cửa, mắt không rời cổng làng. Chị Hiền tay run run, mặt thất thần. Hưng không hiểu chuyện gì đang xảy ra. Từ hy vọng, chuyển sang hoang mang, rồi tủi thân…
Đến hơn 10 giờ, không chịu nổi nữa, anh Tâm lẳng lặng đạp xe sang nhà ông trưởng thôn để hỏi cho ra lẽ. Nhưng ông trưởng thôn không bất ngờ. Ông thở dài, kéo ghế cho anh Tâm ngồi, rồi nói nhỏ:
“Tôi biết chuyện này từ hôm qua… nhưng không dám nói trước. Bà con xóm mình lâu nay vốn coi nhà anh chị… là người sống tách biệt. Anh đi làm xa, vợ thì ít khi giao lưu. Cả chục năm nay không thấy gửi quà Tết, không mời cưới hỏi ai, cũng không giúp ai chuyện gì. Đến khi có việc, lại mời cả làng ăn cỗ lớn, người ta nghĩ là mượn cớ để thu tiền mừng… nên không ai muốn đến.”
Anh Tâm chết lặng. Lòng tự trọng của người đàn ông bị bóp nghẹt không phải vì chuyện tiền bạc, mà là vì cả làng coi mình như người ngoài. Anh lặng lẽ quay về, không nói một lời.
Đêm đó, 90 mâm cỗ nguội ngắt, không một ai đụng đũa. Món ăn để qua ngày, rồi đem phát cho người vô gia cư ở chợ huyện. Mấy hôm sau, gia đình trả lều rạp, bán tháo gà vịt, rồi lặng lẽ sống như chưa từng có tiệc nào.
Khang Hưng vẫn nhập học, vẫn là sinh viên xuất sắc. Nhưng từ ngày đó, cậu hiểu một bài học đắt giá: thành công không thể tách rời khỏi sự gắn bó với cộng đồng. Bố mẹ cậu cũng bắt đầu thay đổi – tích cực hơn trong quan hệ xóm giềng, học cách cho đi, lắng nghe và sống chan hòa hơn.
Và có lẽ, điều xót xa nhất – lại chính là sự im lặng từ những người từng cùng nhau sống cả đời dưới một mái làng, nhưng chưa từng thật sự hiểu nhau.