Ngày 20/10, tôi tan làm về muộn, người mệt rã rời. Vừa bước vào nhà, thấy chồng cười nói với mẹ và em gái, trên bàn là bó hoa nhỏ và vài món quà gói giấy bóng loáng. Anh vui vẻ:
– Con chúc mẹ ngày 20/10 vui vẻ, khỏe mạnh ạ.
Mẹ chồng cười híp mắt. Rồi anh quay sang đưa cho cô em gái chiếc túi nhỏ:
– Còn của em đây, chị dâu chọn cho đấy.
Cô ta hí hửng mở ra, bên trong là thỏi son mới tinh.
Tôi đứng chết lặng. Thỏi son đó… tôi là người gợi ý mua cho em, tưởng rằng chồng sẽ tặng tôi nữa, ai ngờ—không một bông hoa, không một lời chúc.
Tôi cố giữ bình tĩnh, hỏi khẽ:
– Anh… không có gì cho em à?
Anh nhún vai:
– Ừ thì vợ chồng rồi, quan trọng gì mấy thứ hình thức. Em là vợ anh, ngày nào chả là 20/10.
Câu nói nhẹ tênh như tát vào mặt tôi. Một triệu cho mẹ, năm trăm nghìn cho em gái, còn vợ thì… “ngày nào chả là 20/10”.
Tối đó, mâm cơm dọn ra thơm phức mà tôi chẳng muốn động đũa. Cả nhà ngồi ăn, tiếng bát đũa lách cách. Tôi ngồi trong phòng, lòng tức nghẹn, nước mắt rơi không kiểm soát.
Bỗng ngoài kia vang lên tiếng mẹ chồng:
– Con dâu đâu rồi, ăn với uống gì, có ra rửa bát không thì bảo, trốn việc à?!
Tôi nắm chặt tay, móng tay bấm vào da. Cả ngày đi làm mệt nhoài, tối về còn nghe những lời như dao cứa. Từ trong phòng, tôi bước ra, nhìn thẳng vào mẹ chồng, giọng run nhưng rõ ràng:
– Hôm nay là ngày 20/10, con cũng là phụ nữ. Con nghĩ… ít nhất hôm nay, con có quyền được nghỉ một bữa, được ăn cơm ngon, được nghe lời chúc tử tế, chứ không phải bị sai như người giúp việc.
Tôi vừa dứt lời, mẹ chồng đặt mạnh đôi đũa xuống bàn, giọng the thé:
– Cô nói hay nhỉ! Tôi sinh ra nó, kia là em ruột nó, chẳng nhẽ nó không có quà? Còn cô… cô chỉ là người dưng thôi!
Câu nói ấy như nhát dao cứa sâu vào lòng. Tôi đứng sững, ngực nghẹn lại. Người dưng ư? Người dưng mà ngày nó ốm, tôi thức trắng đêm chăm? Người dưng mà khi nó thất nghiệp, tôi nai lưng đi làm trả tiền thuê nhà? Người dưng mà cưới về, tôi gọi bà là mẹ, dốc lòng phụng dưỡng?
Tôi bật cười, tiếng cười khô khốc, nghèn nghẹn nơi cổ họng:
– Vâng… đúng rồi, con là người dưng. Chỉ có điều, người dưng này đã vì “ruột thịt” của mẹ mà bỏ cả tuổi trẻ, cả thanh xuân để vun vén cái nhà này.
Mẹ chồng im bặt, chồng tôi cúi gằm mặt, bát cơm trước mặt nguội lạnh. Tôi nhìn anh, ánh mắt vừa đau vừa lạnh:
– Anh nghe rồi đấy. Hóa ra bao năm qua, em chỉ là người dưng trong căn nhà này. Ngày 20/10 của em, không cần quà, chỉ cần một lời tôn trọng… mà cũng khó đến thế sao?
Không ai đáp lại. Tiếng muỗi vo ve trong góc nhà còn rõ hơn cả sự im lặng ấy.
Tôi quay lưng, bước về phòng, từng bước nặng trĩu. Trong đầu vang lên duy nhất một điều — nếu đã là người dưng, thì đến lúc phải sống như một người dưng thật rồi.
Tôi đứng trong phòng, nhìn mình trong gương — khuôn mặt phờ phạc, đôi mắt đỏ hoe, mái tóc rối bời vì nước mắt và mệt mỏi. Câu “cô chỉ là người dưng thôi” vẫn vang lên trong đầu như tiếng kim châm.
Cửa khẽ mở, anh bước vào, giọng lúng túng:
– Em… giận thì anh xin lỗi, mẹ nói thế chứ không có ý gì đâu.
Tôi quay lại, nhìn anh thật lâu rồi hỏi:
– Anh có thấy sai không?
– Thì… mẹ là mẹ anh, em đừng chấp làm gì.
Tôi bật cười. Một tiếng cười vừa chua chát vừa đau đớn.
– Anh luôn lấy “mẹ là mẹ anh” để biện minh, nhưng còn tôi thì sao? Tôi cũng là con gái của một người mẹ khác. Mẹ tôi chẳng bao giờ bắt anh rửa một cái bát, chẳng bao giờ nói anh là người dưng. Thế mà ở đây, tôi bị đối xử như kẻ ngoài cuộc, ngay trong chính nhà mình.
Anh cúi đầu, im lặng. Căn phòng chỉ còn tiếng đồng hồ tích tắc. Tôi nói tiếp, giọng bình thản đến lạ:
– Có lẽ… chúng ta nên dừng lại. Em không muốn sống trong căn nhà mà mình phải xin từng chút tôn trọng.
– Em nói gì vậy? – Anh sững sờ.
– Ly hôn đi, anh ạ. Không phải vì món quà, mà vì em nhận ra: tình cảm này, tôn trọng này… đã chết từ lâu rồi.
Anh nắm tay tôi, nhưng tôi rút ra, nhẹ nhàng như gió.
– Anh cứ ở đây, bên “ruột thịt” của anh. Còn em, em chọn làm người dưng thật sự.
Tôi xách vali, đi thẳng ra cửa. Ngoài trời, mưa lất phất rơi. Không ồn ào, không cãi vã, chỉ có một người phụ nữ đã đi hết giới hạn của tổn thương.
Ngày 20/10 năm đó, tôi nhận được món quà lớn nhất đời mình — tự do.