Tất cả các bộ phận của cây sen đều có thể sử dụng như một loại gia vị trong ẩm thực Việt Nam. Không chỉ mang đến những hương vị mới lạ cho các món ăn, các bộ phận của cây sen còn có những lợi ích đặc biệt với sức khỏe. Trong đó, củ sen là bộ phận được sử dụng khá phổ biến nhất hiện nay. Vậy củ sen có tác dụng gì?
1. Đặc điểm của củ sen
Sen là một loại cây thân thảo có chiều cao lên đến 150cm và phần tán ngang có thể rộng đến 3m. Rễ sen dài và hơi tròn với các màu từ trắng cho đến nâu đỏ. Những chiếc lá sen với kích thước lớn thường nổi ở phía trên mặt nước.
Hoa sen là loại hoa lưỡng tính, hình elip và có đường kính dao động khoảng 10 – 25cm. Mùi thơm của hoa sen cực kỳ dễ chịu. Những cánh hoa có màu trắng cho đến hồng rất bắt mắt. Hoa thường sẽ nở vào buổi sáng và khép dần lại khi trời về tối. Quả sen gần giống với các quả hạch màu nâu, có hình trứng thuôn dài. Hạt của quả sen màu đen khá cứng và có hình trứng.
Củ sen là một phần rễ của cây sen ở dưới lớp bùn
Trong Đông y, củ sen thường được gọi là liên ngẫu. Đây chính là phần rễ và nằm ở phía dưới lớp bùn. Tên khoa học của củ sen là Rhizoma Nelumbinis.
2. Củ sen có tác dụng gì?
Hầu hết các bộ phận ở trên cây sen đều có thể ăn được. Trong những bộ phận này có chứa rất nhiều dưỡng chất rất có lợi đối với sức khỏe. Trong các bài thuốc Đông y, củ sen còn được coi như một vị thuốc được sử dụng để điều trị nhiều loại bệnh lý. Trong củ sen có khá nhiều vitamin, khoáng chất và cả những dưỡng chất rất có lợi khác.
Vậy với những dưỡng chất nổi bật trên, củ sen có tác dụng gì đối với sức khỏe?
2.1. Giúp lưu thông máu
Một trong những lợi ích nổi bật nhất của củ sen đối với sức khỏe chính là thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu và giúp tăng cường oxy hóa cho các cơ quan. Ngoài ra, các chức năng của các cơ quan cũng được cải thiện hơn, nhiều năng lượng hơn.
Các khoáng chất đồng và sắt trong củ sen sẽ hỗ trợ cho quá trình sản xuất những tế bào hồng cầu của cơ thể. Sử dụng củ sen đều đặn sẽ giúp cơ thể giảm thiểu nguy cơ bị thiếu máu và làm tăng lưu lượng máu. Nhờ đó, cơ thể trông sẽ có sức sống hơn.
Khoáng chất của củ sen có tác dụng thúc đẩy lưu thông máu
2.2. Cân bằng huyết áp, tăng cường hơn nữa dòng chảy của máu
Trong củ sen có chứa khá nhiều kali, có thể giúp cho các chất điện giải được cân bằng. Đồng thời, chúng cũng có công dụng ngăn ngừa những tác động xấu của natri ở trong máu.
Kali sẽ hoạt động tương tự như một hoạt chất giãn mạch và giúp các mạch máu được thư giãn hơn. Ngoài ra, kali cũng sẽ làm giảm được độ cứng, làm co lại, kích thích tăng lưu lượng máu và hỗ trợ giảm sự căng thẳng cho tim mạch. Nhìn chung, kali đóng vai trò khá quan trọng đối với các hoạt động thần kinh, thúc đẩy vận chuyển máu và các chất lỏng lên đến não.
2.3. Hạn chế táo bón
Củ sen có tác dụng gì: Những dưỡng chất có ở trong củ sen còn có công dụng giảm táo bón khá hiệu quả. Một lượng lớn chất xơ có trong củ sen sẽ làm tăng lượng phân và giúp bạn đi tiêu dễ dàng hơn. Nhờ đó, cơ thể sẽ làm tăng khả năng hấp thu các dưỡng chất thông qua đường tiêu hóa và quá trình bài tiết dịch vị. Đồng thời, lượng chất xơ này cũng sẽ kích thích nhu động ở phần cơ ruột và đi vệ sinh dễ dàng hơn.
2.4. Chống oxy hóa
Trong khoảng 100g củ sen sẽ có khoảng 73% nhu cầu vitamin C dành cho cơ thể mỗi ngày. Vitamin C vốn là một chất chống oxy hóa và rất quan trọng đối với quá trình sản xuất collagen. Đồng thời, các vitamin C cũng sẽ giúp duy trì sức mạnh và đảm bảo được tính toàn vẹn đối với các cơ quan, mạch và làn da.
Củ sen có lượng vitamin C cao giúp chống oxy hóa
Lượng vitamin C có trong củ sen cũng thúc đẩy sự tăng cường của hệ miễn dịch. Bên cạnh đó, vitamin C cũng sẽ giúp loại bỏ được những gốc tự do có hại ra khỏi cơ thể của bạn, giúp giảm tỷ lệ bị mắc phải các bệnh lý về tim hoặc ung thư.
2.5. Giảm tỷ lệ mắc bệnh tim
Như đã nói, trong củ sen có chứa nhiều kali – một chất làm giãn mạch. Đồng thời, lượng chất xơ có trong củ sen cũng có khả năng làm sạch các cholesterol. Các pyridoxine ở trong củ sen cũng sẽ giúp cơ thể kiểm soát được các homocysteine ở trong máu – nguyên nhân gây nên những cơn đau tim.
2.6. Kiểm soát cân nặng
Củ sen còn có một công dụng đặc biệt là kiểm soát cân nặng của cơ thể nhờ hàm lượng calo thấp cùng rất nhiều các chất xơ và dưỡng chất. Chúng sẽ cung cấp cho cơ thể những chất dinh dưỡng cần thiết, tạo cảm giác no lâu trong một khoảng thời gian dài. Từ đó, cơ thể sẽ hạn chế nạp thức ăn và kiểm soát được cân nặng, hạn chế tình trạng béo phì.
2.7. Kích thích phát triển trí não
Khi hỏi củ sen có tác dụng gì, chắc chắn đa phần mọi người đều sẽ ngạc nhiên vì khả năng kích thích phát triển trí não. Pyridoxine có trong nhóm vitamin B tổng hợp. Hoạt chất này có thể tương tác được trực tiếp với những thụ thể thần kinh ở bên trong não có tác động đối với tâm trạng và trạng thái tinh thần. Hoạt chất Pyridoxine có trong củ sen sẽ giúp kiểm soát được những cơn đau đầu, các triệu chứng stress và kiềm chế sự nóng giận.
Pyridoxine trong củ sen giúp trí não phát triển
2.8. Điều trị chứng rối loạn hô hấp
Các nghiên cứu được thực hiện đã cho thấy củ sen rất có lợi đối với hệ hô hấp của chúng ta. Củ sen có tác dụng làm sạch và bổ sung thêm nguồn năng lượng cho hệ hô hấp. Bạn có thể dùng trà củ sen để làm giảm các cơn ho. Hương thơm sen tỏa ra từ nước trà sẽ giúp cho các chất nhầy trong hệ hô hấp được làm sạch đáng kể. Bạn cũng có thể làm sinh tố củ sen để uống và điều trị những bệnh lý liên quan đến đường hô hấp ví dụ như bệnh hen suyễn hoặc bệnh lao.
2.9. Giảm đau dạ dày
Sinh tố củ sen được pha chung với gừng còn có tác dụng điều trị chứng viêm ruột. Trong trường hợp nôn ra máu thì sinh tố củ sen sẽ giúp cầm máu khá hiệu quả. Nếu bạn có các dấu hiệu chảy máu khi đi ngoài hoặc chảy máu ruột,… thì củ sen cũng có thể ngăn ngừa được tình trạng này xảy ra.
2.10. Các công dụng khác
Bên cạnh những lợi ích nổi bật kể trên, củ sen cũng có những công dụng khác như:
Giúp giải độc gan.
Điều trị chứng xuất huyết.
Giúp hạ đường huyết.
Chống tình trạng viêm nhiễm.
3. Những lưu ý quan trọng khi sử dụng củ sen
Trong củ sen có khoảng 70% là tinh bột. Chính vì vậy, những bệnh nhân bị tiểu đường không nên ăn loại củ này quá nhiều. Đồng thời những người bị đại tràng hoặc đau dạ dày cũng không nên ăn quá nhiều củ sen.
Củ sen cần được chế biến thật kỹ trước khi ăn, đảm bảo không bị nhiễm các loại ký sinh trùng có hại. Vì củ sen ở phía dưới lớp bùn nên rất dễ bị nhiễm ký sinh trùng, nổi bật là trùng lát gừng.
Việc sử dụng củ sen cần lưu ý 1 số vấn đề để đảm bảo an toàn cho sức khỏe
Khi bị nhiễm phải loại trùng này, vùng bụng trên sẽ xuất hiện những cơn đau âm ỉ, quá trình tiêu hóa cũng không tốt. Người bệnh lúc này cũng sẽ đi ngoài nhiều hơn, phân có mùi hôi lạ, bị thiếu máu, cơ thể mệt mỏi và có thể bị sưng vù. Vì vậy, để an toàn hơn khi sử dụng, bạn cần phải nấu chín củ sen nhằm tiêu diệt các ký sinh trùng này.
Với tính lành, cũng những công dụng đặc biệt đối với sức khỏe, củ sen chắc chắn sẽ trở thành một loại thực phẩm yêu thích của nhiều người. Tuy nhiên, bạn vẫn nên tham khảo trước ý kiến của bác sĩ để có được liều lượng dùng phù hợp, tránh lạm dụng gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Hy vọng, những giải đáp về chủ đề củ sen có tác dụng gì sẽ có ích đối với bạn.
Tham vấn y khoa: BSCKI. Dương Ngọc Vân Bệnh viện Melatec