Dọc mùng là nguyên liệu của nhiều món ăn ngon.
Thành phần dinh dưỡng có trong dọc mùng
Dọc mùng chứa các thành phần dinh dưỡng sau:
Các acid hữu cơ: oxalic, malic, citric, succinin, …
Chất đường hữu cơ: glucose, fructose, sucrose, amylose, …
Hợp chất phức tạp: triglochin, iso triglochin, beta-lectin, alocasin
Trong 100g phần bẹ lá dọc mùng ăn được có chứa:
Năng lượng: 14 Kcal
Nước: 95g
Carbohydrate: 23g
Protein: 2,2g
Chất xơ: 0,5g
Các vitamin: vitamin PP 0,02mg, vitamin C 17mg, vitamin E 2mg, vitamin B1 0,012mg, vitamin B2 0,03mg
Khoáng chất: photpho 25mg, canxi 38mg, magie 52mg, kẽm 1,6mg, đồng 0,03mg, sắt 0,8mg
Lợi ích của dọc mùng là gì?
Dọc mùng, một loại rau quen thuộc trong nhiều món ăn Việt Nam như canh chua và bún, không chỉ là nguyên liệu ẩm thực phổ biến mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mà ít ai biết đến. Hãy cùng khám phá những lợi ích tuyệt vời mà dọc mùng đem lại cho cơ thể.
Ngăn ngừa bệnh Scorbut
Scorbut, hay còn gọi là bệnh Scurvy, là tình trạng suy nhược cơ thể do thiếu hụt lượng vitamin C cần thiết. Các triệu chứng của bệnh này bao gồm chảy máu nướu răng, chậm lành vết thương, và các vết tím rộng trên da. Dọc mùng chứa một lượng lớn vitamin C, giúp ngăn chặn tình trạng thiếu hụt này và bảo vệ cơ thể khỏi các triệu chứng nghiêm trọng của bệnh Scorbut.
Ức chế hoạt động của các gốc tự do
Vitamin C có trong dọc mùng giúp ngăn ngừa tổn thương do các gốc tự do gây ra. Các gốc tự do là nguyên nhân dẫn đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng như bệnh tim, viêm khớp, gout, và ung thư. Chúng tích tụ trong cơ thể qua quá trình phân hủy thực phẩm hoặc do tiếp xúc với khói thuốc lá, khói bụi, và phóng xạ. Sử dụng dọc mùng trong chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp ức chế hoạt động của các gốc tự do, bảo vệ cơ thể khỏi các tác động tiêu cực của chúng.
Trị mụn
Dọc mùng chứa kẽm, một khoáng chất quan trọng trong việc điều chỉnh nồng độ testosterone, yếu tố liên quan đến sự hình thành mụn trứng cá. Kẽm giúp bình thường hóa dầu trên da, tăng cường sức khỏe da, và thúc đẩy sản xuất bạch cầu, từ đó giảm nguy cơ nhiễm trùng và thâm sẹo do mụn để lại. Sử dụng dọc mùng đều đặn có thể giúp cải thiện tình trạng da mụn và duy trì làn da khỏe mạnh.
Cân bằng nội tiết tố
Kẽm trong dọc mùng không chỉ giúp điều chỉnh hormone testosterone mà còn có tác dụng quan trọng trong việc kích thích sinh dục nữ và hỗ trợ sản xuất trứng từ buồng trứng. Ngoài ra, kẽm cũng cần thiết cho việc sản xuất progesterone và estrogen, các hormone quan trọng trong việc duy trì sức khỏe sinh sản và cân bằng nội tiết tố. Thiếu hoặc thừa estrogen có thể gây ra các vấn đề về tâm trạng, kinh nguyệt, vô sinh và mãn kinh sớm. Do đó, bổ sung dọc mùng vào chế độ ăn uống có thể giúp duy trì sự cân bằng này.
Ngăn ngừa bệnh tim
Magie trong dọc mùng có tác dụng ngăn chặn các rối loạn nhịp tim, tổn thương tim và căng thẳng cơ bắp. Thiếu hụt magie có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim gây tử vong. Việc bổ sung dọc mùng vào chế độ ăn uống hàng ngày có thể giúp bảo vệ tim mạch và duy trì sức khỏe tim mạch tốt.
Hỗ trợ điều trị chứng mất ngủ
Magie cũng có vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ. Những người có mức tiêu thụ magie thấp thường có nguy cơ mất ngủ cao hơn. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung magie có thể tăng hiệu quả giấc ngủ, giảm các triệu chứng mất ngủ và kéo dài thời gian ngủ. Sử dụng dọc mùng đều đặn có thể giúp bạn có một giấc ngủ ngon và cải thiện sức khỏe toàn diện.
Ngăn ngừa bệnh về mắt
Dọc mùng chứa nhiều vitamin A và vitamin E, hai dưỡng chất cần thiết cho sức khỏe mắt. Đặc biệt, chúng giúp ngăn ngừa bệnh thoái hóa điểm vàng, một nguyên nhân phổ biến gây mù ở người cao tuổi. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng việc tiêu thụ đủ lượng vitamin A và vitamin E có thể cải thiện thị lực và hỗ trợ điều trị các bệnh về mắt, kể cả sau phẫu thuật mắt bằng laser.
Dược tính và cách sử dụng dọc mùng trong Y học cổ truyền
Theo Đông y, dọc mùng có vị nhạt, tính mát, không độc và được sử dụng như một thực phẩm thanh nhiệt giải khát. Khi khô héo, bẹ dọc mùng được gọi là Phùng thu can, có tác dụng thanh nhiệt và giải chất béo rất tốt và an toàn. Dưới đây là một số cách sử dụng dọc mùng để trị bệnh:
Dùng dọc mùng chữa sởi ở trẻ em:
Sử dụng 40g Phùng thu can sắc kỹ lấy nước cho trẻ uống, giúp hỗ trợ điều trị sởi hiệu quả.
Điều trị cảm sốt khi mới mắc:
Khi bắt đầu có ho hoặc đau họng, hoặc do ăn nhiều đồ béo khó tiêu, dùng Phùng thu can sắc kỹ thật đặc và uống khi còn nóng. Bài thuốc này còn có tác dụng phòng ngừa cảm cúm, ngăn chặn bệnh trở nặng.
Ngoài ra, các món ăn từ dọc mùng rất thích hợp cho bệnh nhân béo phì, tăng huyết áp, đái tháo đường và gout. Một món ăn dân dã từ dọc mùng là dọc mùng muối xổi, rất được ưa chuộng, giúp tăng hương vị thơm ngon cho các món canh chua (lươn, cá, tép), bún bung (với thịt, chân giò, móng giò), ếch xào dưa môn, dưa môn bóp nước mắm, và dưa môn kho cá hú.
Cách muối dọc mùng:
Chuẩn bị và khử ngứa:
Để an toàn, bóp muối dọc mùng trước khi nấu để khử ngứa. Sau khi cắt, phơi bẹ môn ra sân cho héo mặt, sau đó dội qua nước cho sạch bùn đất.
Xếp và muối:
Lấy từng nắm bẹ môn bẻ gập lại và xếp vào lu hoặc vại.
Cứ mỗi lớp bẹ môn, rắc một lớp muối, sau đó đậy kín nắp vại.
Ngâm nước vo gạo:
Sang ngày hôm sau, đổ nước vo gạo ngập bẹ môn, đậy lên mặt vài lớp lá chuối, đóng kín nắp lại.
Chờ đợi và kiểm tra:
Sau 3 ngày, dọc mùng chuyển màu vàng và có vị chua là được.
Nếu có nước hèm rượu để ngâm, dưa sẽ có mùi thơm ngon hơn.
Thưởng thức: Dưa môn thường được ăn kèm với cá kho, thịt luộc, bóp nước mắm ớt, hoặc xào chung với cá thịt.
Nộm dọc mùng:
Để làm món nộm dọc mùng, bóp muối cho hết ngứa sau đó vắt khô nước. Tiếp theo, cho lạc, chanh, ớt và rau thơm vào trộn đều. Món ăn này mang lại hương vị tươi mát và giàu dinh dưỡng.
Dọc mùng không chỉ là một nguyên liệu trong ẩm thực mà còn là một bài thuốc quý trong Y học cổ truyền, giúp điều trị và phòng ngừa nhiều bệnh lý, đồng thời bổ sung dinh dưỡng cho cơ thể.
Những lưu ý khi ăn dọc mùng mà bạn cần biết
Người bệnh gout và viêm khớp không nên ăn dọc mùng: Dọc mùng là món ăn kèm rất ngon, nhưng không phù hợp cho người mắc bệnh gout và viêm khớp. Tiêu thụ dọc mùng thường xuyên có thể làm tăng lượng acid uric trong máu, khiến tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn. Vì vậy, những người mắc các bệnh này nên tránh sử dụng dọc mùng trong khẩu phần ăn của mình.
Người có cơ địa dị ứng không nên ăn dọc mùng: Bác sĩ khuyến cáo rằng những người có cơ địa dị ứng hoặc mang gen đặc biệt nên tránh ăn rau dọc mùng. Loại thực phẩm này có thể dẫn đến sốc phản vệ, gây mẩn ngứa, tắc phế quản, ngạt thở, giãn mạch máu dẫn đến trụy tim mạch, và thậm chí tử vong.
Các triệu chứng dị ứng dọc mùng thường bao gồm:
Ngứa miệng
Phát ban
Sưng môi, lưỡi
Khó thở
Trong trường hợp nặng, dị ứng có thể dẫn đến:
Phù nề đường hô hấp
Sưng họng
Mất ý thức
Những tình trạng này cần được phát hiện và xử trí kịp thời để tránh ảnh hưởng nghiêm trọng đến tính mạng.