Không chỉ là một loại rau ăn góp mặt trong bữa cơm gia đình, cây bầu đất còn là một dược liệu được sử dụng chữa trị một số bệnh lý. Cùng tìm hiểu thông tin đó qua bài viết sau
1. Tìm hiểu chung về cây bầu đất
Cây bầu đất là một loài cây thuộc họ Cúc – Asteraceae, có nhiều tên gọi khác như rau lúi, dây chua lè, kim thất, thiên hắc địa hồng,…
1.1. Một số đặc điểm sơ bộ
Cây bầu đất có thân thảo, mọng nước, phân thành nhiều cành với chiều cao lên tới 1m, mọc bò và hơi leo. Lá cây dày, mọc so le, mặt trên màu hơi tía, mặt dưới có màu xanh lợt. Mùa xuân-hè trong năm là thời điểm cây ra hoa kết quả.
Cây phân bố tại nhiều nước Châu Á như Inđônêxia, Ấn Độ, Thái Lan, Philippin. Ở nước ta, cây thường mọc hoang hoặc được trồng nhằm mục đích sử dụng là làm rau ăn hay làm thuốc chữa nhiều bệnh lý. Vào mùa hạ, toàn bộ các bộ phận của cây bầu đất sẽ được người ta thu hái, đem về sử dụng ở dạng tươi hoặc đem phơi khô.
Cây bầu đất có thể dùng làm thuốc chữa bệnh
Về thành phần dinh dưỡng, trong loài cây này có chứa nước, chất xơ, protein, gluxit, tro, caroten cùng với vitamin C.
1.2. Tác dụng dược lý
Bầu đất có thể các tác dụng như chống mỡ máu, giúp kiểm soát lượng đường trong máu, chống viêm nhiễm.
Theo Đông y, nó có tính bình, vị cay, ngọt, thơm, hơi đắng. Tác dụng của nó là giúp thanh nhiệt giải độc, tán ứ, lợi tiểu, tiêu thũng, chỉ khái, tiêu viêm.
2. Công dụng và cách dùng cây bầu đất
Cây bầu đất thường được dùng làm rau ăn với cành lá và ngọn non, có thể chế biến thành món xào, luộc lên chấm mắm, trộn dầu giấm hay nấu canh cua.
Cùng với dạng tươi, bầu đất cũng có thể đem phơi khô để sử dụng với liều dùng là từ 10g đến 15g.
Ngoài ra, cũng thường được sử dụng kết hợp cùng các loại dược liệu khác giúp chữa trị sốt; tình trạng thiếu máu; kinh nguyệt không đều; đau mắt đỏ; đái són, đái buốt, đái dầm ở trẻ em; sốt phát ban và lỵ;…
3. Một số bài thuốc có sử dụng cây bầu đất
Cụ thể, bạn có thêm tham khảo một số bài thuốc có sử dụng cây bầu đất như sau:
3.1. Chữa mất ngủ
Duy trì việc dùng rau bầu đất ở dạng tươi hoặc đem xào hay nấu canh một cách thường xuyên có tác dụng giúp an thần, điều hoà máu huyết. Từ đó, giúp người bệnh có giấc ngủ ngon hơn và chất lượng tốt hơn, hỗ trợ trong việc chữa tình trạng mất ngủ.
3.2. Hỗ trợ trong điều trị bệnh tiểu đường
Mỗi ngày 2 lần vào buổi sáng và buổi chiều, người mắc bệnh tiểu đường có thể dùng khoảng 7 đến 9 lá bầu đất để nhai nuốt. Điều này sẽ giúp người bệnh điều hòa một cách rõ rệt lượng đường trong máu mà không làm xuất hiện phản ứng phụ.
Bầu đất có tác dụng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường
3.3. Trị đau mắt
Đem lá bầu đất đã chuẩn bị đi rửa sạch, rồi cho thêm vài hạt muối. Sau đó, tiến hành giã nhỏ để dùng đắp lên ở mắt đau. Cách này có thể đem lại tác dụng giúp bạn trị tình trạng đau mắt.
3.4. Trị đái dắt, đái buốt, đái dầm ở trẻ
Để trị đái són, đái buốt, bạn có thể tham khảo 2 bài thuốc sau:
– Bài thuốc 1:
Cần chuẩn bị 80g bầu đất tươi đã được rửa sạch đem sắc nhỏ lửa với lượng nước là 700ml cho đến khi còn 200ml. Sau đó, chia thành 2 lần uống trong ngày và sử dụng liên tục từ 10 ngày đến 15 ngày.
– Bài thuốc 2:
Cần chuẩn bị: 30g bầu đất, 20g mã đề cùng với 20g râu ngô. Sau đó, đem tất cả sắc uống, dùng mỗi ngày một thang và chia làm 2 lần uống trong ngày, 10 ngày cho một liệu trình.
Đối với trường hợp trẻ em đái dầm, có thể nấu canh rau bầu đất cho trẻ ăn hằng ngày vào buổi trưa, hạn chế ăn canh vào buổi tối.
Dùng bầu đất có thể giúp trị đái dầm ở trẻ
3.5. Chữa táo bón, kiết lỵ
Đem giã một nắm rau bầu đất hòa với nước sôi để nguội với lượng khoảng 100ml. Sau đó, chia ra làm 2 phần và sử dụng để uống vào buổi sáng và buổi chiều trong thời gian từ 5 ngày đến 6 ngày.
3.6. Trị viêm phế quản mạn
Khi bị viêm phế quản mạn, bạn có thể nấu canh rau bầu đất cùng với các loại nguyên liệu khác là tôm tươi hoặc thịt lợn nạc, rồi ăn với cơm trong nhiều ngày. Việc này có thể giúp bạn cải thiện tình trạng đang gặp phải.
3.7. Trị viêm họng, ho gió, ho khan, ho có đờm
Người bệnh có thể nhai rau bầu đất với lượng khoảng vài lá, ngậm nước và nuốt dần để giúp trị viêm họng, ho gió, ho khan hoặc ho có đờm.
Bầu đất cũng có thể dùng để trị tình trạng ho khan
3.8. Trị khí hư, bạch đới
Cần chuẩn bị: 20g rau bầu đất, 15g rễ củ gai sao vàng, 12g kim ngân hoa, 15g cỏ xước, 16g cam thảo đất. Sau đó, đem tất cả sắc uống mỗi ngày 1 thang và chia ra 2-3 lần uống.
3.9. Chữa va đập bầm tím
Đem một nắm rau bầu đất khô giã nát cùng vài hạt hồ tiêu; sau đó, đắp vào nơi vết thương và đắp tiếp miếng khác sau 3 giờ. Duy trì việc sử dụng này trong thời gian là 3 ngày để đem lại hiệu quả.
3.10. Chữa vết thương chảy máu
Rửa sạch rau bầu đất rồi đem đắp, buộc vào vị trí vết thương. Việc này có thể giúp bạn cầm máu, giảm tình trạng viêm sưng, đau nhức.
4. Lưu ý khi sử dụng
Dưới đây là một số lưu ý bạn nên biết khi sử dụng cây bầu đất trong điều trị bệnh:
– Đối tượng là phụ nữ đang mang thai cần thận trọng khi sử dụng bầu đất.
– Tham khảo tư vấn của bác sĩ trước khi dùng để chữa bệnh để đảm bảo an toàn, tránh các tác dụng phụ không mong muốn ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.
– Việc áp dụng bài thuốc có sử dụng bầu đất trong điều trị bệnh cần đảm bảo đúng liều lượng, đúng cách.
– Khi gặp phải các dấu hiệu bất thường trong quá trình dùng cây bầu đất làm thuốc thì cần ngưng sử dụng và thông báo cho bác sĩ được biết để xử lý kịp thời.
Mong rằng những thông tin được chia sẻ đã giúp bạn biết thêm về cây bầu đất. Trước khi dùng loại dược liệu này trong điều trị bệnh lý, bạn nên liên hệ với bác sĩ để xin ý kiến và những lời khuyên hữu ích cần thiết.
Tham vấn y khoa: BSCKI. Dương Ngọc Vân